به گزارش «آرماگدون» ، همايش «اسلام، اسلام‌هراسی و افراط‌گرایی» با حضور اندیشمندان و تحلیلگران آلمانی، اتریشی و ایرانی و همچنین ده‌ها تن از دانشجویان و نخبگان آلمانی با محورهای «علل سیاسی و اجتماعی و اثرات افراط‌گرایی» «رسانه‌ها و سیاست یک قطبی آنان» «اسلام‌هراسی و تخیلات جوامع غربی» و «شریعت اسلام و درک صحیح از آن» در تالار هتل اشتگلیس برلین، در دو بخش سخنرانی و ارايه مقاله توسط سخنرانان و برگزاری میزگرد و پرسش و پاسخ، برگزار شد.

مهدی ایماني‌پور، رايزن فرهنگي ايران در آلمان و ريیس افتخاری بنیاد مطالعات اسلامی در برلین، خانم زابینه شیفر، از مؤسسه مسئولیت رسانه‌ها، برند اربل، سفیر سابق جمهوری فدرال آلمان در تهران، فرید حافظ، از دانشگاه زالزبورگ اتریش و چفلی آدمی، از دانشگاه مونستر آلمان، از جمله سخنرانان اين همايش بودند كه تحولات اخیر اجتماعی در آلمان و نیز موضوع افراط‏گرایی و اسلام‌هراسی را بررسی و مورد کنکاش قرار دادند.

همچنين جلسه بحث و تبادل نظر این همایش توسط مهدی اصفهانی، رییس بنیاد مطالعات اسلامی اداره و با پرسش و پاسخ از سخنرانان، انجام شد.

نقش رسانه‌ها در اسلام‌هراسي

در این همایش، ابتدا مهدی ایمانی‌پور، ريیس افتخاری بنیاد مطالعات اسلامی در برلین، با اشاره به اینکه در موج جدید اسلام‌هراسی، تلاش شده است نیروهای بیش‌تری برای اسلام‌ستیزی بسیج شوند، گفت: براي نمونه بعد از جریان پاریس، می توان رویکردهای اسلام ستیزانه را به صورت فزاینده ای در میان نخبگان لیبرال مشاهده کرد؛ اما افراط‏گرایی نیز هر روز ابعاد فجیع‌تر وگسترده‌تری به خود می‏‏گیرد.
وی سپس به لزوم بررسی ارتباط متقابل اسلام هراسی و افراط‏گرایی پرداخت و ضرورت نگاهی نو به اسلام را از مباحثی دانست که نیازمند به بحث وکنکاش در جامعه آلمان دارد. ایمانی‌پور در ادامه سخنان گفت: مشکل اصلی این است که اغلب غیرمسلمانان، اطلاعات بسیار کمی از اسلام یا جوامع مسلمان دارند و مهم تر اینکه هیچ تماس شخصی نزدیکی با مسلمانان ندارند و در این مسأله، فرقی بین نخبگان و سایر اقشار وجود ندارد. بنابراين مشاهده می‏کنید که در همین چارچوب، رهبر انقلاب اسلامی ایران در نامه اخیر خود خطاب به جوانان اروپا وآمریکا، از آنان می‌خواهد که در واکنش به سیل پیشداوری‌ها و تبلیغات منفی علیه اسلام، مراجعه‌ای مستقیم و بی‌واسطه به متون اصیل دینی داشته باشند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه بیش از یک چهارم مردم جهان خود را مسلمان می‌دانند، گفت: غالب آنها همه روزه می‏کوشند با پایبندی به اصول این دین زندگی انسانی‌تری داشته باشند و رفتار آنها در خانواده و جامعه نامعقول‌تر از سایر مردم جهان نیست. در این میان مطابق آمارهای موجود افرادی که با تفسیری غیرعقلانی و غیرانسانی از این دین، چهره آن را مخدوش می‏کنند، یک اقلیت بسیار بسیار ناچیز ازکل جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند که به نظر می‏رسد در بسیاری از مواقع تحت استخدام نهادهادی اطلاعاتی و امنیتی کشورهای بزرگ هستند.

وي تأكيد كرد: اما رسانه‏ها با تکرار بی‏پایان نام اسلام درکنار نام‌هایی چون داعش، بوکوحرام، القاعده و نظایر آنها، اسلام را با خشونت، قتل، جنایت و رفتارهای غیرانسانی ملازم ساخته مخاطب خود را از اسلام ترسانده، بر آتش اسلام‌هراسی دامن می‌زنند.

سپس ريیس افتخاری بنیاد مطالعات اسلامی با ذکر این نکته که رسانه‌های غربی با تبلیغات بی‌مبنای خود اسلام را مقابل دستاوردهای تمدن مدرن قرار داده، گفت: آنها این چنین القاء می‏کنند که اسلام با هر چه خوب، انسانی و عقلانی است مخالف است. این در حالی است که اسلام سالیان متمادی بزرگ‌ترین تمدن بشری را ایجاد و اندیشمندان فراوانی را به جهان عرضه كرده است. با القای دايم پیام‌های اسلام‌هراسانه رسانه‌ها، از یک سو، تصویر اسلام در ذهن مخاطبین با خشونت ملازم می‌شود و از سوی دیگر، مخاطبان به دلیل کثرت تکرار، دیگر تمایل ندارند درباره اسلام چیزی بشنوند و در نتیجه از آن فاصله عاطفی می‏گیرند.

ایمانی‌پور با اشاره به تحقیقی که چندی پیش منتشر شد، اظهار كرد: بر اساس این تحقیق در ۸۱% از برنامه‌هایی که به نوعی به عناوین اسلامی مرتبط می‌شود، اسلام با موضوعات منفی ارتباط داده شده است.

وی گفت: واقعیت عجیب دیگر این است که این روش نادرست تبلیغاتی در برخی اقشار جامعه نتیجه معکوس داشته است؛ به خصوص آن دسته از جوانان جوامع غربی که به دلیل مسايل مالی یا شخصیتی از جامعه سرخورده شده‏اند و در صدد انتقام از آن هستند به دام تبلیغات افراطیون می‌افتند تا به گمان خود به چیزی ایمان آورده باشند که از اساس با جامعه و تمدنی که آنها را رانده و سرخورده کرده است مبارزه کنند. غافل از آنکه بسیاری از حرکت‌های افراطی، خود در پنهان از ابزارهای تبلیغاتی بر علیه اسلام هستند. با دقت در آمارهای موجود می‌توان نشان داد ارتباط معناداری بین تبلیغات اسلام هراسانه از یک سو و شیوع افراط‌گرایی از سوی دیگر وجود دارد.

وي گفت: هر قدر رسانه‌ها در تبلیغات و برنامه‌های خود بیش‌تر به معرفی اسلام به عنوان امری خشن و ناخوشایند می‌افزایند و قرائت‌های معقول و معتدل از اسلام را نادیده می‌انگارند، افراد و گروه‌های بیش‌تری که غالباً در جامعه ناموفق بوده‌اند، خود را به عنوان مسلمان واقعی! معرفی کرده، می‏کوشند به گمان خود بنیان جامعه را متزلزل سازند. مراجعه به آمار کسانی که از کشورهای مختلف اروپایی به داعش پیوسته‌اند بیان‌گر واقعیت مذکوراست. براي نمونه بر اساس آمار رسمی دولت آلمان، ۵۵۰ نفر از این کشور به داعش پیوسته‌اند.

ایمانی‌پور در پایان سخنان خود با اشاره به چرخه نامبارک اسلام‌هراسی و افراطی‌گری که از دو سو به قرائت‌های معتدل و معقول از اسلام، لطمه زده، افزود: با توجه به تعداد قابل توجه مسلمانان در آلمان، تنها راه مواجهه درست با مسأله اسلام، معرفی قرائت‌های معقول و معتدل از اسلام و حمایت از آن است. به بیان دیگر، راه مواجهه با تمایل روزافزون به اسلام از یک سو و مبارزه با برداشت‌های خشن و غیرانسانی از سوی دیگر، هراساندن مردم از اصل اسلام نیست؛ بلکه راه حل منطقی، معرفی اسلامی اعتدالی و معقول و به حاشیه راندن قرائت‌های خشن و غیر انسانی از اسلام است. اسلامی که نه به نفع ارزش‌های لیبرال از محتوای خود خالی شده و نه به طور نامعقول با هرچه جدید است، سر دشمنی دارد. متأسفانه هراس و افراط، فرصت مواجهه با اسلام رحمانی، صلح‌جو و عدالت‌طلب را از غیرمسلمانان سلب كرده و مسلمانان را به جای برخوردهای اثباتی به رویکردهای تدافعی کشانده است.

افراط‌گرايان محصول سازمان‌هاي امنيتي غرب هستند

سخنران بعدی این همایش برند اربل، سفیر سابق آلمان در ایران بود. وی در این سخنرانی به ریشه‌یابی موضوع «افراط‌گرایی» اشاره كرد که پیامد آن «اسلام‌هراسی» در کشورهای غربی بوده است. سفیر سابق آلمان در ایران با بررسی نقش غرب در تحولات افغانستان، عراق، سوریه و مصر نشان داد که گروه‌های افراطی اسلام‌گرا غالباً توسط سازمان‌های امنیتی غربی ایجاد و حمایت شده‏اند. بیان این نکته و ترسیم آن از سوی یک دیپلمات کارکشته با ۳۸ سال سابقه خدمت در کشورهای اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی همچنین تخریب زیرساختارهای کشورهای مذکور توسط نیروهای نظامی غربی و خلاء هرگونه نظام با ثبات را زمینه مناسبی برای نسج‌گرفتن گروه‌های افراط‌گرا در این مناطق دانست.

سخنران بعدی این همایش، خانم زابینه شیفر، مدیر مؤسسه مردم‌نهاد رسانه‌ها و مدرس دانشگاه بود. وی در سخنرانی خود با اشاره به مصادیق متعدد به ترسیم چهره اسلام در غرب و به خصوص مطبوعات پرداخت و با استناد به منابع مختلف رسانه‌ای نشان داد که پس از حادثه یازده سپتامبر تبلیغات منفی رسانه‌های غربی علیه «اسلام و مسلمانان» از افزایش کمی و کیفی قابل محسوسی برخوردار بوده است.

وی سپس با استناد به آمارهای رسمی اظهار كرد که کمک‌های مالی هنگفتی در جهت بسط تبلیغات منفی علیه «اسلام و مسلمانان» در غرب صورت گرفته است که در این میان به هزینه كردن حداقل ۴۲ میلیون یورو برای تبلیغات «ضداسلامی» طی چند سال گذشته به رسانه‌های جمعی اشاره كرد.

فرید حافظ از دانشگاه زالزبورگ اتریش، سخنرانی بعدی این همایش بود. وی که ویراستار سالنامه تخصصی «اسلام‌هراسی» به زبان آلمانی است، کوشید مفاهیم اولیه «اسلام‌هراسی» را برای مستعمین این همایش تبیین كند. استاد دانشگاه زالزبورگ اتریش در بخشی از سخنان خود اظهار كرد که دستگاه‌های حاکم برای تثبیت قدرت خود همواره در صدد هستند که در ذهن مخاطبین خود دشمن خیالی ایجاد و با تبلیغات مداوم آن را هر روز پر رنگ‏تر كنند. وی بسیاری از حرکت‌های جمعی علیه اسلام و مسلمانان را در این چارچوب قابل تفسیر دانست.

سخنران پایانی این مراسم شفلی آدمی از دانشگاه مونستر بود. وی در سخنرانی خود به این موضوع اشاره كرد که پس از حملات تروریستی توسط افراط‌گرایان، این امکان زیاد است که مسلمانان واردنوعی لاک تدافعی شده و وظیفه خود را این بدانند که توضیح دهند آن چه در حملات تروریستی رخ می‌دهد با اسلام مرتبط نیست.

استاد دانشگاه مونستر در ادامه سخنان خود گفت که گام صحیح در این راستا این است که نشان داده شود دین اسلام برای نیازهای انسان امروز کمک‌های ارزشمندی می‌تواند ارزانی کند و تلاش کنیم تبیین معقولی از نسبت شریعت و قوانین جوامع سکولار ارايه دهیم.

نياز دولتمردان غربي به وجود دشمن خیالی

در بخش دوم این همایش، نشست پرسش و پاسخ با میهمانان و شرکت‌کنندگان برگزار شد. در این بخش برند اربل، سفیر سابق آلمان در تهران توضیح داد که تجربه سال‌ها زیستن در میان مسلمانان به او آموخته است که مردم مسلمان به اندازه تمام مردم دیگر دنیا معقول و دوستظداشتنی هستند و تفاسیر خشن از اسلام با اکثریت جوامع مسلمان بیگانه است.

زابينه شیفر هم کوشید نشان دهد كه نسبت مستقیمی میان تبلیغات اسلام‌هراسانه و پیوستن جوانان مسلمان به اسلام‌گرایان افراطی وجود دارد.

فرید حافظ نيز در اين بخش بیان کرد که پدیده‏هایی مانند «پگیدا» نتیجه مستقیم نیاز دولتمردان به وجود دشمن خیالی برای تثبیت پایه‏های قدرت خود است و در انتها شفلي آدمی، کوشید نشان دهد که حرکت‌های خشن منسوب به اسلام اساساً با قرائت منطقی و درست از قرآن سازگار نیست.

مهدي ایمانی‌پور نيز در پایان همايش توضیح داد که تنها راه تعامل معقول میان غرب و تمدن اسلامی، ایجاد فرصت برای قرائت‌های معقول از اسلام است.

آرماگدون